Regista bez tajemnic
W poniższym artykule prezentujemy Wam ciekawostki taktyczne na temat pozycji registy w formie pytań i odpowiedzi. W oryginalnej wersji tekst ukazał się na portalu Coaches’ Voice.com
Kim jest regista ? Regista to kreatywny zawodnik operujący przed linią obrony. Niemal zawsze zajmuje pozycję centralną i stara się jak najczęściej dotykać piłki. Jest odpowiedzialny za tworzenie połączeń między defensywą i atakiem oraz za kontrolowanie tempa gry za pomocą wykonywanych podań. Regista bywa określany mianem cofniętego playmakera , ponieważ często gra daleko od bramki rywala i stamtąd rozprowadza piłki do partnerów, kształtując sposób gry całego zespołu.
Skąd wzięła się nazwa regista ? W latach trzydziestych XX-ego wieku włoski trener Vittorio Pozzo chciał, by jego środkowy obrońca mocniej wpływał na ofensywną grę zespołu i spróbował grać nieco bliżej bramki przeciwnika. Zamiast wystawienia trójki środkowych Pozzo zdecydował się więc na ustawienie 2-3-5, w którym jeden z obrońców został przesunięty do przodu i stamtąd odpowiadał za dyrygowanie grą przy pomocy wielu rodzajów podań. Włoskie słowo regista oznacza reżysera i tym dosłownie był ten gracz — reżyserem meczu piłkarskiego.
Co regista robi na boisku i jakie powinien mieć cechy? Z powodu swojego usytuowania regista odpowiada za odbiór podań od obrońców i bramkarza oraz za dalsze rozprowadzanie piłki po placu gry, tak by dotarła ona na wolne pole lub do dobrze ustawionego partnera. Ze względu na te zadania regista powinien być gotowy na odebranie podania z wielu różnych kierunków, a przyjęcie i oddanie piłki mimo pressingu rywali, nie może sprawiać mu trudności. By dobrze pełnić swoją rolę regista potrzebuje więc także umiejętności analizy otoczenia oraz szybkiego wykorzystania płynących z niej informacji do wychodzenia z trudnych sytuacji, jakie wielokrotnie mają miejsce podczas meczu.
Głównym celem registy pozostaje jednak przenoszenie ciężaru gry do przodu poprzez wykonywanie wertykalnych, celnych podań w kierunku bardziej ofensywnie ustawionych kolegów z zespołu. Wynika stąd, że zawodnik grający na jego pozycji musi być mistrzem tak krótkich jak i długich zagrań, którymi — w razie potrzeby — może przełamać linie obrony przeciwnika lub skutecznie przenieść grę na drugą stronę boiska. Wszystkie powyższe obowiązki wymagają, by regista szybko podejmował najwłaściwsze decyzje, to znaczy potrafił wybrać między wysłaniem piłki do przodu, boku lub tyłu, w momencie, gdy jest to najbardziej korzystne dla zespołu. Ponadto występujący na pozycji reżysera piłkarz musi ciągle pozostawać w ruchu, być otwartym na zagrania kolegów oraz nieustannie uaktualniać w swojej głowie obraz tego, co dzieje się wokół niego.
Jakie jeszcze są zadania registy ? W fazie defensywnej musi on natychmiast się cofnąć i zająć na boisku takie miejsce, które zredukuje przeciwnikom możliwość ataku przez środek. Regista jest ważny również w kontekście wspierania obrońców i spowalniania postępu akcji rywali. Gdy jego drużyna zdąży się ustawić, regista obserwuje linię defensywy, starając się przy tym przeciąć podania do napastników przeciwnika i — gdy jest to możliwe — zamykać przestrzenie dla takich podań. Dodatkowo reżyser odpowiada za przejmowanie bezpańskich piłek oraz wspomaga pomocników w pojedynkach w środku pola. Angażując się w takie starcia powinien jednak pamiętać o tym, by nie oddalać się zbytnio od sektora boiska, za który nominalnie odpowiada. Nie może on bowiem pozostać pusty.
Którzy współcześni piłkarze najlepiej sprawdzili się w roli registy ? Andrea Pirlo Jeśli szukać ideału registy to bez wątpienia najbliżej do niego było Andrei Pirlo. Włoch miał niesamowitą technikę, jego gra rozkwitała pod presją przeciwnika, do tego potrafił szybko zmienić powolnie rozgrywaną akcję w groźny atak. Wszystkiego dopełniało wyjątkowe wyczucie przestrzeni, szczególnie w tercji ofensywnej. W barwach AC Milan Pirlo błyszczał dzięki taktyce diamentu Ancelottiego, gdzie w czteroosobowej drugiej linii wspomagało go ciężko pracujące trio — Gennaro Gattuso, Clarence Seedorf i Massimo Ambrosini, w Juventusie zaś podobnie uzupełniali go Arturo Vidal, Paul Pogba i Claudio Marchisio. Gdy Andrea zakładał koszulkę reprezentacji, w rolę asekurujących go defensywnych środkowych pomocników wcielali się natomiast Gattuso i Daniele de Rossi.
Jorginho Jorginho jest najbardziej współczesnym przykładem registy . Szczególnie dobrze spisywał się on w Napoli, gdy zespół ten trenował Maurizio Sarri. W preferowanym przez niego ustawieniu 4-3-3, Brazylijczyk z włoskim paszportem najczęściej mógł liczyć na asekurację ze strony Allana, zaś trzeci pomocnik Marek Hamsik regularnie przemieszczał się do przodu. Jego ruchliwość po lewej stronie była kluczowym elementem taktyki neapolitańczyków i to właśnie w tamten sektor boiska Jorginho posyłał najwięcej różnorodnych podań. Po transferze do Chelsea zawodnik występuje nieco bliżej własnej bramki, ale nie utracił atutów i jakości. To właśnie grając na tej pozycji Jorginho walnie przyczynił się do wygrania przez The Blues Ligi Mistrzów w 2021 roku oraz do, wywalczonego kilka tygodni później, triumfu reprezentacji Azzurrich na Euro.
Jacy inni zawodnicy mogą służyć za egzemplifikację registy ? Xavi w reprezentacji Hiszpanii, za kadencji trenera Luisa Aragonesa.
Michael Carrick pod koniec ery Sir Alexa Fergusona w Manchesterze United.
Xabi Alonso w okresie pracy Pepa Guardioli w Bayernie Monachium.
Jakie są korzyści, płynące z wyboru ustawienia, w którym jest regista ? Obecność tego typu pomocnika pozwala drużynie dominować w środku z piłką i przesuwać ją w przód z głębszych sektorów boiska. Ponadto regista operuje w miejscu, które wielokrotnie nie jest dobrze obstawione przez rywali. Dzięki temu oszczędza on energię, traconą przez innych piłkarzy przy okazji długich biegów i ruchów w poszukiwaniu wolnego miejsca. Często jest wolnym zawodnikiem i jeśli dysponuje wystarczającym talentem może wykorzystać to dla drużyny i bez zwłoki przetransportować piłkę w strefy zagrożenia. Dodatkowo reżyser potrafiący rozdzielać celne podania w wielu kierunkach zmusza przeciwników do ruchu, otwierając w ten sposób przestrzenie dla nieobstawionych partnerów.
Czy wystawienie registy może nieść ze sobą jakieś negatywne konsekwencje? Regista najczęściej jest wybitnym technikiem oraz koncentruje się na posiadaniu piłki i czytaniu gry, ale rzadko łączy to z atletycznością i szybkością. Stąd konieczne może być obstawienie go graczami od destrukcji, którzy muszą go asekurować i toczyć za niego twarde pojedynki. Jeżeli rozegranie zespołu staje się zbyt zależne od registy, przydzielenie mu krycia indywidualnego przez rywali może znacznie ograniczyć potencjał ofensywny drużyny. W takim scenariuszu efektywne przeniesienie piłki między strefami i do ataku bywa mocno utrudnione. Zespół grający z registą musi mieć również zawodników wykonujących odpowiednie ruchy bez piłki – jeżeli ten warunek nie jest spełniony, regista nie ma opcji podań w przód. Takie ograniczenie registy do samych podań w bok, czyni go niemal zbędnym rozwiązaniem taktycznym.
