Osiem i pół

Pokutuje wciąż pogląd, że na pozycję ofensywnego pomocnika najlepszy jest zawodnik nieprzesadnie wysoki, taki do 180 centymetrów, bo potrzebne są mu duża zwrotność, nienaganna technika nieidące na ogół w parze ze znakomitymi warunkami fizycznymi. Toteż gracz środka pola obdarzony obficie przez naturę wzrostem ustawiany jest zazwyczaj głębiej.

A czasami szkoda go do walki o odbiór piłki, należałoby mu dać swobodę w działaniach ofensywnych, Mądrość przychodzi trenerom z czasem. To jest właśnie przypadek Paula Pogby. Ale czy inaczej było w przypadku samego Zinedine’a Zidane’a? Zanim jasne stało się, że nie zależnie od numeru noszonego na plecach jest klasyczną dziesiątką, był ustawiany blisko linii środkowej i zmuszany do ciężkiej harówy.

Na boiskowych losach bohatera niniejszego tekstu bardziej niż casus Zizou zaważył, niestety, przypadek Patricka Vieiry. Pogba bowiem do złudzenia przypomina go sylwetką sposobem poruszania się po boisku. A Vieira do dziś postrzegany jest jako wzorzec defensywnego pomocnika, zawodnika, który odbiera piłkę rywalom i steruje akcją ofensywną własnego zespołu w jej początkowym stadium.

W klubie z rodzinnego Hawru Pogba w pierwszej drużynie zagrać nie zdążył. W 2009 roku przeniósł się do Manchesteru United. Alex Ferguson uznał go za godnego debiutu w rozgrywkach 2011-12. W pierwszym dłuższym występie zmienił w trakcie gry przeciwko Aldershot Town w Pucharze Ligi Toma Cleverleya, który grał jako piwot przed obrońcami. Przeciwko Athleticowi Bilbao i Wolverhampton zastąpił z kolei na boisku Michaela Carricka. Mimo że w zespołach juniorskich Czerwonych Diabłów grał z przodu, strzelał dużo goli, w pierwszym nie dostał szansy zaprezentowania swoich walorów ofensywnych.

Ostatecznie sir Alex uznał, że Francuz nie jest tak dobry, jak go niektórzy malowali. Nie dał mu ani razu zagrać w wyjściowym składzie, lecz latem 2012 roku sprzedał do Juventusu. Błędna ocena skali talentu Pogby oraz optymalnego dlań miejsca na boisku była jedną z największych pomyłek w karierze wielkiego Szkota.

W Juventusie Antonio Conte Paul Pogba musiał zaadaptować się do nowej dla siebie taktyki 3-5-2. Przyszło mu walczyć o jedno z trzech miejsc w środku pola z naprawdę doskonałymi konkurentami: Marchisio, Pirlo i Vidalem. Pierwszym pomysłem Conte na wykorzystanie młodego Francuza było powierzenie mu roli zmiennika Pirlo w roli playmakera ustawionego tuż przed obrońcami. To jednak nie był dobry koncept, bo zawodnikowi brakowało wyrafinowania starego wygi, natomiast stale ciągnęło go do przodu. W dalszej części sezonu grał już częściej jako jeden z dwóch pomocników ustawionych przed Pirlo.

Sezon 2013-14 nie wniósł wiele nowego – ta sama drużyna, ten sam system, ten sam trener, ci sami partnerzy – rywale – wszystko to sprawiło, że Francuz uzyskał stabilizację w roli półlewego i półofensywnego pomocnika. Dostawał więcej szans gry i lepiej interpretował swoje zadania.

Latem 2014 roku w Juve nastąpiła zmiana trenera. Massimiliano Allegri najpierw stosował system wypracowany przez poprzednika, ale w listopadzie przestawił zespół na 4-4-2 z rombem w środku pola. Pogba otrzymał pozycję półlewego pomocnika. Czy przypadkiem jest, że ta drobna roszada zbiegła się z prawdziwą eksplozją formy zawodnika? Zapewne nie. Nieznaczne przesunięcie akcentów sprawiło, że Francuz dostał na boisku więcej swobody, Czterech środkowych pomocników zamiast trzech to znacznie mniej roboty w defensywie dla każdego. Wcześniej Pogba musiał, idąc do przodu, cały czas jednak baczenie na sytuację za jego plecami, teraz pozbawiony jest tego psychicznego obciążenia, Atakuje pole karne rywali, kiedy chce, tym bardziej że do znakomitych przecież partnerów dotarło w końcu, że młodzieniec ma najwięcej z nich wszystkich talentu i należy jemu właśnie pozwolić w największej mierze poświęcić się w grze ofensywnej.

Pogba nie jest i nie będzie drugim Zidane’em, ale też nie zostanie drugim Vieirą, bo ma znacznie większe umiejętności, jeśli chodzi o kombinacyjną grę pod polem karnym rywala. Również rola ogniwa pośredniego, ósemki, nie do końca pasuje do jego profilu. Należałoby go, stosując ową futbolową numerologię, określić jako zawodnika 8,5 – coś pomiędzy ósemką a dziesiątką – czyli ofensywnego pomocnika grającego za napastnikami, ale często cofającego się w głąb pola. Nie stanie się nowym Zidane’em, bo nie ma jego wizji gry, całościowego oglądu boiska. Ale z drugiej strony przewyższa go zdolnością optymalnego rozwiązywania detalicznych boiskowych sytuacji w strefie obronnej rywali, jak zresztą i w każdej innej. Ma też wystarczający talent do znajdowania piłki w polu karnym, by strzelać więcej goli niż Zizou. Musi jednak mieć obok siebie konstruktora, reżysera, ale cofniętego, nie zabierającego mu miejsca wzdłuż końcowej linii pola karnego rywali. Czyli – Andreę Pirlo!

W reprezentacjach juniorskich Francji Pogba pełnił zrazu funkcję ofensywnego pomocnika, ale już w młodzieżówce – jednego z dwóch defensywnych. Pierre Mankowski, trener reprezentacji U-19 podczas ME w Estonii w 2012 roku i podczas MŚ U-20 w Turcji, w środku pola stawiał na tercet Kondogbia – Pogba – Veretout. Pogba był ustawiony na pozycji numer osiem, jednak bliżej szóstki – Kondogbii, niż dziesiątki – Veretouta.

Pozycja, jaką Didier Deschamps przyznał Pogbie w reprezentacji Francji na mundialu w Brazylii, półprawego pomocnika w systemie 4-3-3, nie do końca mu odpowiadała. Za rzadko miał okazję do ataku, wobec niskiej klasy Yohana Cabaye’a musiał klecić akcje w środku pola. I jako cofnięty playmaker wciąż jest Didierowi Deschampsowi potrzeby. W jesiennych sparingach selekcjoner najpierw stosował system 4-1-4-1 z Pogbą blisko napastników, ale w ostatnim spotkaniu ze Szwecją, gracz Juve zagrał już jako klasyczny piwot w ustawieniu 4-2-3-1. Szkoda. Być może dopiero ustawienie zespołu trójkolorowych pod Pogbę wywinduje gospodarzy Euro na sam szczyt. Deschamps, oglądając jego obecne popisy w Juventusie, musi zresztą o tym pomyśleć.

Autor: Leszek Orłowski
Źródło: Piłka Nożna 8/2015